Medycyna w plecaku

Medycyna w plecaku, eBooks txt

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
MEDYCYNAw plecakuArtur Dziak Bogdan Ody�skiM�odzie�owa Agencja Wydawnicza 1985Opiniodawcy:hm. PL lek. med. MARIANNA G�OWI�SKAhm. PL dr nauk med. WAC�AW SZ�STEKProjekt oktadki: JAROS�AW JASI�SKIIlustracje:KRZYSZTOF DOBROWOLSKIRedaktor:HANNA GRYKA�OWSKARedaktor techniczny I wyd. ZOFIA DYMARSKA Redaktor techniczny II wyd. MIROS�AWA BOKUSKorekta ZESPӣISBN 83-203-0114-9� Copyright by MAW, Warszawa 1982OD REDAKCJICoraz wi�ksza liczba nieszcz�liwych wypadk�w zdarzaj�cych si� zar�wno w domu i jego najbli�szym otoczeniu, w szkole, w �wietlicy, na boisku czy wycieczce, jak i na drogach, szosach i ulicach wymaga od nas nie tylko umiej�tnego niesienia pomocy ich ofiarom, ale tak�e jak najszerzej prowadzonej akcji u�wiadamiaj�co-zapobiegawczej. W akcji tej ogromne zadania stoj� przed m�odzie��, kt�ra nie tylko sama powinna rygorystycznie przestrzega� wszelkich przepis�w i zasad dotycz�cych bezpiecze�stwa, ale tak�e aktywnie uczestniczy� w dzia�alno�ci organizacji i instytucji stawiaj�cych sobie za cel zapobieganie nieszcz�liwym wypadkom.Niniejsza ksi��ka zawiera materia�y mog�ce pos�u�y� wychowawcom, instruktorom ZHP oraz dzia�aczom innych organizacji m�odzie�owych do prowadzenia akcji zapobiegaj�cych nieszcz�liwym wypadkom, jak r�wnie� do szkolenia maj�cego na celu nabycie elementarnych umiej�tno�ci niezb�dnych do udzielania pierwszej pomocy ofiarom wypadk�w.Pierwsza cz�� ksi��ki zawiera podstawowe wiadomo�ci z anatomii cz�owieka, b�d�ce w zasadzie przypomnieniem lub uzupe�nieniem wiedzy zdobytej w szkole. Znajomo�� budowy cia�a ludzkiego i podstawowych funkcji biologicznych spe�nianych przez organizm jest niezb�dna do rozs�dnego i skutecznego niesienia pomocy w nag�ych zachorowaniach lub wypadkach wymagaj�cych szybkiej interwencji. W dalszej cz�ci ksi��ki zosta�y podane informacje i wskaz�wki dotycz�ce udzielania pierwszej pomocy przedlekar-skiej w najcz�ciej wyst�puj�cych, a wi�c najbardziej typowych wypadkach.Wykaz sprz�tu i lek�w stanowi�cych wyposa�enie obozowej izby chorych, wyposa�enie torby pierwszej pomocy i apteczki samochodowej uzupe�niaj� materia� zawarty w ksi��ce.o 2.i^ se d n o s to o o> 3" L <On O)5 a3-a>'N ^,if C2. -1 oj3 2" ojo � ?�O COCD' 2.' 3 "^�g-?�fi-i 2-N- 2 3 �o s- M.S 03 2 S3 a 2.2o" -. �. 2tfl O o-CD =: OO N 3 O" CD C5" 8< 33 S.9 P L 3.s a- oj3 0) CD 3� �3 �*N COo *^ 3 ^ %- <g o- o aO CD 0)n- e* oj�� w' S 22.? ? 33 L3 i0) �. 0)I��eI2m CABUDOWA I CZYNNO�CI CIA�ALUDZKIEGOTkanki, uk�ady cia�aTkanki, z kt�rych zbudowane jest cia�o, sk�adaj� si� z niezliczonej liczby kom�rek - mikroskopijnej wielko�ci drobin �ywego bia�ka. W zale�no�ci od umiejscowienia i przeznaczenia kom�rki maj� r�ne kszta�ty - kuliste, p�askie, okr�g�e, walcowate itp. Zesp� kom�rek o podobnych kszta�tach tworzy okre�lon� tkank� cia�a.Organizm cz�owieka sk�ada si� z tkanek: nab�onkowej, ��cznej, mi�niowej i nerwowej (rys. 1) oraz krwi.Tkanka nab�onkowa zbudowana jest ze �ci�le do siebie przylegaj�cych kom�rek, kt�re uk�adaj� si� w jednej lub wielu warstwach. Nab�onek pokrywa powierzchni� sk�ry oraz wyseie�a przewody uk�adu oddechowego i pokarmowego (tworzy te� gruczo�y).Tkanka ��czna ma kilka odmian - wiotk�, zbit�, chrzestn� (rys. 1 a), kostn� (rys. 1 b) i inne. Tkanka wiotka tworzy os�ony narz�d�w, zbita wchodzi w sk�ad wi�zade�, �ci�gien i powi�zi. Tkanka chrzestna tworzy m.in. chrz�stki powierzchni stawowych, tkanka kostna stanowi rusztowanie narz�d�w ruchu cz�owieka.Rys. 1. R�ne rodzaje tkanek:a) nab�onkowa,b) ��czna,c) mi�niowa,d) nerwowa (wg W. Sylwanowicza)8Tkanka mi�niowa zbudowana jest z kurczliwych w��kien tworz�cych mi�nie (g�adkie i pr��kowane) kurcz�ce si� zale�nie i niezale�nie od naszej woli. Mi�nie g�adkie umiejscowione s� w �cianach przewod�w poszczeg�lnych narz�d�w i dzia�aj� niezale�nie od naszej woli. Mi�nie poprzecznie pr��kowane szkieletowe przyczepione s� za po�rednictwem �ci�gien do ko��ca i zale�ne s� od naszej woli, tzn. mo�emy wywo�a� ich skurcz, a zatem i ruch odpowiedni� cz�ci� cia�a. Wyj�tek stanowi mi�sie� serca, kt�ry zbudowany jest tak�e z w��kien poprzecznie pr��kowanych, ale dzia�a niezale�nie od naszej woli.Tkanka nerwowa zbudowana jest z kom�rek r�nego kszta�tu, zawieraj�cych wypustki, przewodz�ce bod�ce nerwowe zar�wno od, jak i do kom�rek (dendryty i neuryty). Osobny rodzaj tkanki stanowi krew (pochodna tkanki ��cznej). Sk�ada si� ona z p�ynnego osocza oraz sk�adnik�w upostaciowanych - krwinek. Krwinki czerwone - erytrocyty, zawieraj�ce barwnik zwany hemoglobin�, maj�cy zdolno�� ��czenia si� z tlenem i dwutlenkiem w�gla, krwinki bia�e � leukocyty, decyduj�ce o zdolno�ciach obronnych organizmu oraz p�ytki krwi, od kt�rych uzale�nione jest krzepni�cie, a tym samym tamowanie krwotok�w.�Z wymienionych uprzednio tkanek zbudowane s� narz�dy cia�a przeznaczone do wykonywania rozmaitych czynno�ci, w tym czynno�ci o podstawowym znaczeniu dla �ycia orga-nizmu. Wiele skomplikowanych czynno�ci cia�a wymaga jednoczesnego anga�owania si� kilku narz�d�w. W takich przypadkach m�wimy o uk�adzie. Istniej� nast�puj�ce uk�ady:- szkieletowy,- mi�niowy,- trawienny,- oddechowy,- kr��enia,- moczowo-p�ciowy,- nerwowy,- wydzielania wewn�trznego,- zmys��w,- sk�ra.Uk�ad szkieletowyPoruszanie si� i przenoszenie cia�a cz�owieka mo�liwe jest dzi�ki kurczliwo�ci mi�ni wprawiaj�cych w ruch system d�wigni utworzonych przez wzajemnie po��czone ze sob� ko�ci, czyli szkielet cz�owieka.Tkanka kostna zbudowana jest z dwu podstawowych sk�adnik�w: istoty organicznej -osseiny, czyli chrz�stki kostnej oraz soli wapnia. Osseina nadaje ko�ci elastyczno��, a sole wapnia zapewniaj� twardo�� i odporno�� na dzia�anie si�.Proporcje sk�adnik�w organicznych i mineralnych zmieniaj� si� w ci�gu �ycia. Ko�ciec noworodka jest zupe�nie elastyczny, w miar� up�ywu lat elementy chrzestne kostniej� ca�kowicie i trac� elastyczno��. Najwi�ksz� wytotrzyma�o�� ma ko�ciec w wieku 25-40 lat. Po 40 roku �ycia, w miar� up�ywu lat, ko�ci staj� si� coraz bardziej kruche i podatne na z�amania.U cz�owieka doros�ego po ca�kowitym skostnieniu szkieletu istnieje 206 ko�ci. Masa ko��ca wynosi oko�o 10-12 kg (rys. 2). Zawarty w ko�ciach szpik wytwarza czerwone krwinki � erytrocyty. O� ca�ego cia�a stanowi kr�gos�up sk�adaj�cy si� z 33 kr�g�w po��czonych stawami i kr��kami mi�dzykr�gowymi. Kr�gos�up ogl�dany z boku wykazuje charakterystyczne wygi�cia (rys. 3).Kr�gos�up osadzony jest na ko�ciach miednicy. U g�ry ��czy si� z czaszk�, w okolicy piersiowej wraz z 12 �ebrami i mostkiem tworzy klatk� piersiow�, stanowi ponadto oparcie dla ko�ci obr�czy barkowych, �opatek i obojczyk�w.Ko�ciec g�owy dzieli si� na ko�ci czaszki -puszki kostnej ochraniaj�cej m�zgowie oraz ko�ci twarzy.Ko�czyna g�rna sk�ada si� z ko�ci ramiennej,2 ko�ci przedramienia - ko�ci promieniowej i �okciowej oraz ko�ci nadgarstka, �r�d-r�cza i paliczk�w palc�w. Ko�czyna dolna po��czona jest z miednic�, przy czym obr�cz miednicy sk�ada si� z ko�ci krzy�owej i z ko�ci miednicznych. W sk�ad ko�czyny dolnej wchodzi ko�� udowa, 2 ko�ci podudzia - piszczelowa i strza�kowa oraz ko�ci stopy. W okolicy stawu kolanowe-112612Rys. 2. Ko�ciec cz�owieka widziany z przodu:1 - r�koje�� mostka;2 - chrz�stki �ebrowe;3 - klatka piersiowa;4 - �uk �ebrowy;5 - kr�gos�up;6 - k. miedniczna;7 - miednica wi�ksza;8 - miednica mniejsza;9 - spojenie �onowe;10 - rzepka;11 � staw skokowo-goleniowy;12 - staw kolanowy;13 � staw biodrowy;14 - staw promieniowo-nadgarstkowy;15 � k. �okciowa; ,16 - k. promieniowa;17 - k. krzy�owa;18 � staw krzy�owo-biodrowy;19 � kr��ek mi�dzykr�gowy;20 � otw�r dolny klatki piersiowej21 - staw �okciowy;22 � k. ramienna;23 - wyrostek mieczykowaty;24 - trzon mostka;25 - staw ramienny;26 - �opatka;27 - obojczyk;28 - otw�r g�rny klatki piersiowej (wg W. Sylwanowicza)go, od przodu, znajduje si� ma�a p�aska ko�� -rzepka.Poszczeg�lne ko�ci tworz�ce ko�ciec ��cz� si� ze sob� w r�ny spos�b. W miejscach ma�ej ruchomo�ci wyst�puj� po��czenia ko�ci z tkank� w��knist� lub elastyczn� tkank� chrzestn�, tzw. wi�zozrosty i chrz�stko zrosty.13Rys. 3. Kr�gos�up:a) widok z przodu:B - 7 kr�g�w szyjnych; C - 12 kr�g�w piersiowych; D - 5 kr�g�w l�d�wiowych; E - ko�ci krzy�owe; F - ko�� ogonowa;b) widok z boku: A - atlas;B - 7 kr�g�w szyjnych; C - 12 kr�g�w piersiowych; D - 5 kr�g�w l�d�wiowych; E � ko�� krzy�owa; F - ko�� ogonowaStawy to ca�kowicie ruchome po��czenia ko�ci. Ko�ce stawowe ko�ci pokryte s� g�adk� chrz�stk�, zmniejszaj�c� do minimum ich tarcie w czasie ruchu. Staw otacza torebka stawowa - b�ona zbudowana z silnych w��kien i wzmocniona dodatkowo mocnymi wi�-zad�ami.Stopie� ruchomo�ci stawu, czyli zakres ruch�w wzgl�dem siebie ko�c�w ko�ci tworz� cych stawy, uzale�niony jest od ich anatomicznego kszta�tu. Rozr�niamy stawy jednoosiowe � np. zawiasowe stawy palc�w i wieloosiowe � np. staw ramienny, w kt�rym mo�liwe s� ruchy w wielu p�aszczyznach. Do najwi�kszych staw�w ko��ca nale�� stawy: biodrowy, kolanowy, barkowy i �okciowy (rys. 4a,b,c,d).1516Rys. 4. Cztery najwi�ksze stawy cz�owieka w przekroju;a) staw biodrowy:1 - g�owa k. udowej;2 - obr�bek panewkowy;3 - panewka;4 - wi�zad�o g�owy k. udowej;5 - w��kna okr�ne;6 - szyjka k. udowej;b) staw kolanowy:1 - k. udowa;2 - rzepka;3 - k. piszczelowa;4 - guzowato�� piszczeli;5 � wi�zad�o rzepki;6 � fa�dy skrzyd�owe;7 - wynios�o�� mi�dzyk�ykciowa;c) st... [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

sylwina.xlx.pl