Mikler-Chwastek wiek zabawy

Mikler-Chwastek wiek zabawy, Literatura pedagogiczna

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
|
Razem z rodzicami
Wiek zabawy
Rodzice powinni wiedzieć, jak ważna, wartościowa i cenna dla rozwoju dziecka
jest zabawa (nawet ta najprostsza) oraz dlaczego powinni brać w niej udział.
An na
Mi kler -Chwa stek
wsze można przerwać, zmienić jej
przebieg lub zabawić się jeszcze raz. To
doskonały sposób na eksperymento-
wanie, poznawanie siebie samego
i rozpoznawanie emocji oraz zacho-
wań innych. Zabawa
przynosi radość
.
Znacznie częściej zdarzają się przecież
niepohamowane wybuchy śmiechu
niż płaczu (choć porażek i drobnych
urazów nie da się uniknąć).
Dzięki różnym formom zabawy
dziecko ma także możliwość radze-
nia sobie z nadmiarem energii
. Bar-
dzo aktywni mogą wybrać to, co im
odpowiada, dajÄ…c upust nagromadzo-
nym emocjom, a dzieci mniej aktyw-
ne wybiorÄ… zapewne zabawy dostoso-
wane do ich potrzeb i możliwości.
Ważne jest, że dzięki zabawie
do-
rosły ma możliwość zdiagnozowa-
nia potrzeb i możliwości dziecka
.
PrzyglÄ…dajÄ…c siÄ™ podopiecznemu pod-
czas codziennej i naturalnej działalno-
ści może on ocenić jego kompetencje,
ustalić czego dziecko się nauczyło,
a z czym sÄ… problemy. To dobry mo-
ment na przeprowadzenie diagnozy
we wszystkich sferach: motorycznej,
komunikacyjnej, emocjonalno-spo-
Å‚ecznej, percepcyjnej i poznawczej.
Zabawa daje
możliwość wprowa-
dzania w życie nowych pomysłów
i eksperymentowania.
Dzięki niej
możliwe staje się poznawanie struk-
tury i zastosowania wielu przedmio-
tów codziennego użytku, a przy oka-
zji dziecko uczy się dbałości o po-
siadane mienie.
Każdy, kto widział bawiące się
dziecko (nawet bardzo małe) wie, że
w tej sytuacji znacznie
wzmaga siÄ™
koncentracja uwagi
. Nawet te dzie-
ci, które są zwykle bardzo aktywne,
gdy tylko zainteresujÄ… siÄ™ czymÅ›, wej-
dÄ… w nowÄ… rolÄ™, dostrzegÄ… nieznanÄ…
zabawkę – potrafią skupić się nawet
kilkanaście minut. Wchodzą jakby
Z
abawa jest podstawowÄ… formÄ… ak-
tywności małego dziecka, niektó-
rzy mówią nawet, że jest ona wręcz
dziecięcym obowiązkiem. Co prawda,
im będzie ono starsze, tym więcej cza-
su poświęci nauce, jednak tak na-
prawdę zabawa towarzyszy człowie-
kowi przez całe życie.
Niemal wszystkie dzieci, bez
względu na poziom rozwoju psy-
chicznego i fizycznego, majÄ… silniÄ…
potrzebę bawienia się. Angażują się
w tę aktywność mimo tego, że często
wymaga ona sporego wysiłku. Co wa-
żne, bawią się wszędzie, w każdym
czasie i większością dostępnych
przedmiotów.
Czym jest zabawa
i dlaczego jest tak ważna
w życiu dziecka?
Wielu dorosłych bagatelizuje zna-
czenie dziecięcych zabaw, co wyraża
się w lekceważących nieraz stwierdze-
niach:
idź się pobaw, bo teraz przeszka-
dzasz
;
ty potrafisz się tylko bawić; to nic
ważnego, to taka zabawa
. Niektórzy ro-
dzice wręcz zarzucają nauczycielom
przedszkoli zaniedbywanie obowiÄ…z-
ków widząc, jak dzieci się bawią
(uważają bowiem, że w zabawie nie
można się niczego nauczyć).
Warto zatem poświecić trochę cza-
su, by wyjaśnić dorosłym opieku-
nom, jak jest naprawdÄ™. Rodzice
powinni wiedzieć, jak ważna, warto-
ściowa i cenna dla rozwoju dziecka
jest zabawa (nawet ta najprostsza)
i dlaczego powinni brać w niej udział.
Zabawa
korzystnie wpływa na
wszystkie sfery funkcjonowania
małego dziecka. Podczas jej trwania
naturalnemu treningowi poddawane
są mięśnie i ścięgna, a kontuzje zda-
rzajÄ… siÄ™ stosunkowo rzadko. BawiÄ…c
siÄ™, dziecko raczej nie przekracza swo-
ich naturalnych możliwości, a częste
zmiany aktywności powodują, że
żadna część ciała nie ulega przetreno-
waniu i przesileniu. Zabawy na po-
dwórku (świeżym powietrzu) dosko-
nale wpływają na motorykę dużą,
sprawność ruchową, koordynację
wzrokowo-ruchową i gibkość. Zaba-
wy w sali lub dziecięcym pokoju mo-
że nie dają tak rozległych możliwości
ruchowych, jednak przyczyniajÄ… siÄ™
do usprawnienia motoryki małej
i koncentracji uwagi. Co więcej, wiele
metod rehabilitacji ruchowej prze-
znaczonych dla małych dzieci wyko-
rzystuje na co dzień element zabawy.
Dzięki temu żmudny proces uspraw-
niania nie jest tak obciążający dla naj-
młodszych i terapeuty.
BawiÄ…c siÄ™,
dziecko doświadcza
wielu emocji
. Ma możliwość wciele-
nia się w różne postacie, przeżywa
przygody poszerzajÄ…c horyzonty swo-
jej wyobraźni. Wszystko odbywa się
w bezpiecznej formie, gdyż zabawę za-
51
Wychowanie w Przedszkolu nr 10
|
listopad 2012
Razem z rodzicami
|
w inny świat, a to, co je otacza, na
chwilę przestaje istnieć.
Bawiąc się z partnerem (lub całą
grupą rówieśników) nie sposób unik-
nąć napięć i konfliktów. To także wa-
żny
element kształcący stosunek
do innych
. Nagle okazuje się, że
w zabawie trzeba przestrzegać zasad
i nauczyć się funkcjonować we
wspólnych relacjach. Każdy uczest-
nik może wnieść coś nowego, ale resz-
ta ma prawo się na to zgodzić lub nie.
Trzeba pertraktować, iść na pewne
ustępstwa i kompromisy. To niezwy-
kle ważna lekcja, która zaowocuje
w przyszłości.
nazwy, a także tworzyć ciekawe kon-
strukcje i kompozycje.
trenować sytuacje podpatrzone od
dorosłych. Bawią się we wspólne spo-
żywanie posiłków odgrywając ro-
dzinne relacje. MajsterkujÄ… i gotujÄ…
naśladując rodziców. Podczas takich
zabaw nieraz można przecież usłyszeć
całe dialogi zasłyszane od dorosłych.
Zatem zabawa przedmiotami co-
dziennego użytku pozwala dzieciom
bezpiecznie wejść w świat dorosłych.
Przybory dla artystów
Wielu dorosłych woli, by dzieci ry-
sowały jedynie kredkami. Obawiają
siÄ™ plasteliny, modeliny, farb, kleju,
bibuły, gdyż są to produkty brudzące
i korzystając z nich nie da się uniknąć
plam. ZapominajÄ… jednak o niezwy-
kle kształcącej roli tych przedmiotów.
Dzięki nim można korzystnie wpły-
nąć na motorykę małą, percepcję do-
tykową i wzrokową, a także dziecięcą
wyobraźnię i kreatywność. Co cieka-
we, zabawa farbami i plastelinÄ… bar-
dzo angażuje uwagę i nawet małe
dzieci mogą spędzać dużo czasu ba-
wiÄ…c siÄ™ nimi.
Gry
Oferta rynku wydawniczego jest
przebogata i często nie sposób wybrać
wartościową grę. Z pewnością warto
zasięgnąć opinii sprzedawcy lub tych,
którzy już ją posiadają w swoich zbio-
rach. Z pewnością trzeba zwrócić
uwagÄ™ na to, czy gra jest dostosowana
do wieku dziecka, czy jej elementy sÄ…
w miarę trwałe i estetycznie wykona-
ne. W dziecięcym pokoju nie powin-
no zabraknąć także dawnych, popu-
larnych gier, czyli kart, bierek,
pchełek, a także gier planszowych
–
ściganek.
2
Ich wartości edukacyjne
sÄ… nie do przecenienia.
Jakie zabawki i przybory
powinny znaleźć się w pokoju
dzieci?
Zgodne z definicjÄ…, zabawka
to
przedmiot lub grupa przedmiotów wyko-
nanych w celu pobudzenia zabawowej
aktywności dziecka, stwarzająca sposob-
ność do poszerzenia doświadczeń, gry
wyobraźni i stopniowego opanowania
rzeczywistości.
1
Jednak przyglÄ…dajÄ…c
siÄ™ temu wszystkiemu, czym od poko-
leń bawią się dzieci, można śmiało
stwierdzić, że zabawką może być nie-
mal wszystko, nawet to, co przez pro-
ducenta zostało przeznaczone do cze-
goś zupełnie innego (np. garnek) albo
to, co rośnie na drzewie (np. kora
i szyszki). Można zatem powiedzieć,
że zabawką może być to, co jest bez-
pieczne dla dziecka i czym ma ono
ochotę się bawić, a możliwości jest
wiele.
Książki (w tym audiobooki)
Wydawnictwa dla dzieci prześciga-
ją się w pomysłach. Nie brakuje cieka-
wych nowości proponowanych przez
sprawdzonych już autorów (np. J.
Olech, G. Kasdepke), ale także wzna-
wianej klasyki (A. Lindgren, J. H. An-
dersen) czy różnych serii wydawni-
czych. Warto skorzystać (po kilka)
z każdej oferty. Im częściej czytamy
dzieciom (można zacząć już w pierw-
szym roku życia), tym szybciej czytel-
nictwo stanie się ich nawykiem. Choć
przedszkolaki jeszcze nie radzÄ… sobie
z samodzielnym czytaniem, potrafiÄ…
skutecznie zachęcić rodziców do
wspólnej lektury. To dobry czas na
bycie razem, wspólne przeżywanie
przygód bohaterów, ale także odno-
szenie ich do osobistej sytuacji.
Cuda natury
Wielu rodziców nazywa je po pro-
stu śmieciami, nie dostrzegając ich
niezwykłych walorów edukacyjnych.
Chodzi o wszystkie ciekawe przed-
mioty, które dzieci znajdują podczas
spacerów i wycieczek, a należą do
nich: muszle, kasztany, zasuszone
kwiaty, szyszki, kolorowe kamienie,
kawałki kory…
Są one nie tylko doskonałą pamiąt-
ką z wakacji, ale także świetnym ma-
teriałem badawczym. Warto je groma-
dzić, by móc przypominać sobie ich
Przedmioty codziennego użytku
Od setek lat zwyczajne przedmioty
budzą niezwykłe zainteresowanie
małych dzieci. Nic tak nie przyciąga
ich uwagi, jak: garnki, metalowe
i drewniane łyżki, pokrywki, kubecz-
ki, sitka, foremki do pieczenia ciast,
skrzynki z narzędziami, wszelkiego
rodzaju torby i siatki czy inne przed-
mioty, które nie mają pozornie nic
wspólnego z zabawą. Przyglądając się
dziecięcej działalności można odkryć,
że przy wielu okazjach starają się one
Zabawki, które nigdy nie wycho-
dzÄ… z mody
Misie, lalki (z całą wyprawką),
wózki, klocki, samochody (i inne
środki transportu), piłki, skakanki, ro-
1
Dunin-WÄ…sowicz M.,
O dobrej zabawie
, Warszawa: Wydawnictwo Nasza Księgarnia, 1972, s. 36.
2
Więcej informacji na temat roli gier ściganek podają Gruszczyk-Kolczyńska E., Dobosz K., Zielińska E.,
Jak nauczyć dzieci sztuki konstruowania gier?
Warsza-
wa: WSiP, 1996, s. 7-38.
52
Wychowanie w Przedszkolu nr 10
|
listopad 2012
 |
Razem z rodzicami
wery – to przedmioty, które od wielu
pokoleń nie wychodzą z dziecięcej
mody. Wiele dziewczynek marzy
o zestawie garnuszków, ładnej lalce
i wózku, z kolei chłopcy kolekcjonują
samochody. Ponadczasowy wymiar
tych przedmiotów wynika z ich pro-
stej konstrukcji, a także zamiłowania
dzieci do przedmiotów przypomina-
jących świat dorosłych. Użytkując je
mogą odgrywać codzienne sytuacje,
podporządkowywać się pewnym re-
gułom i trenować zachowania podpa-
trzone u innych.
z komputerów, uczą się ich obsługi,
oglądają bajki, ale także grają w pro-
ste gry. Czy można im na to pozwa-
lać? Myślę, że tak. Internet i telewizja
mogą być tzw. oknem na świat, za ich
pomocą możliwe jest rozbudzenie
dziecięcych zainteresowań i poszerze-
nie wiedzy. Należy tylko przestrzegać
kilku podstawowych zasad:
–
kawe, same proponujÄ… zabawÄ™, ob-
dzielajÄ… opiekuna rolÄ…, a nawet wy-
myślają kwestie, które ma wygłosić.
Zatem do czego potrzebny jest taki
duży partner, skoro dziecko radzi so-
bie samo i doskonale kreuje rzeczywi-
stość?
Okazuje się, że zabawa z dorosłym
ma wiele zalet. Przede wszystkim
dziecko jest w pobliżu ukochanego
i bliskiego mu człowieka. Działa ra-
zem z nim na swoich zasadach
i po prostu spędza miło czas. Mało te-
go, może się od niego wiele nauczyć.
Dorosły przecież także odgrywa ja-
kieÅ› role, funkcjonuje najlepiej, jak
potrafi i jest w tym momencie wzo-
rem do naśladowania. Co ważne,
podczas zabawy dziecko odgrywa sy-
tuacje przykre, trudne i takie, które go
przerosły. Wciela się, np. w postać do-
rosłego, który był niemiły, sprawił
przykrość. Dla opiekunów tego typu
sytuacje zabawowe mogą być pewne-
go rodzaju ostrzeżeniem i sygnałem
świadczącym o tym, że dzieje się coś
niedobrego.
Dorosły uczestnik zabawy powi-
nien przede wszystkim uszanować
dziecko i jego pomysły. Nie powinien
na siłę forsować swoich rozwiązań,
gdyż został zaproszony do zabawy
i powinien uczestniczyć w niej jako
partner, przyjaciel, a nie przywódca.
W ten sposób okazuje dziecku szacu-
nek.
dziecku powinien towarzyszyć do-
rosły (kontrolując, co ono ogląda
i czy jest to program wartościowy;
pomóc dziecku poradzić sobie
z emocjami);
–
warto wybrać grę edukacyjną do-
stosowanÄ… do wieku dziecka;
Zestawy
W przedszkolnych kÄ…cikach zain-
teresowań od wielu lat można spo-
tkać zabawki przypominające gabinet
lekarski, fryzjersko-kosmetyczny czy
chociażby pocztę. Zatem nie brakuje
akcesoriów i przyborów niezbędnych
dorosłym w pracy w różnych zawo-
dach. Z tego wynika, że dzieci potrze-
bujÄ… takiego bezpiecznego kontaktu
ze światem dorosłych. Chcą ich naśla-
dować, ale też oswajają się w zaba-
wach tematycznych z sytuacjami
trudnymi (np. wizytÄ… u lekarza czy
fryzjera).
–
trzeba ustalić i konsekwentnie
przestrzegać czasu pracy z kompu-
terem, a także czasu oglądania tele-
wizji;
–
po pracy warto wyjść na spacer lub
zająć się aktywizującą zabawą;
–
trzeba pamiętać o tym, by kompu-
ter nie stał się zabawką dominują-
cÄ…, ale jednÄ… z wielu ciekawych
możliwości.
Czy dorosły jest potrzebny
podczas dziecięcej zabawy?
Wielu rodziców opiekujących się
małymi dziećmi marzy o chwili wy-
tchnienia lub stara siÄ™ wygospodaro-
wać czas na realizację swoich obo-
wiązków. Moment, kiedy dzieci się
bawią, jest wręcz idealny: wiadomo
co dziecko robi i z pewnością zajmie
mu to trochÄ™ czasu.
Rzeczywiście dzieci
powinny potrafić
bawić się same
(przynajmniej
przez pewien czas),
choć oczywiście
znacznie Å‚atwiej
jest tym, które
mają rodzeń-
stwo (czyli sta-
Å‚ego partnera
do zabawy).
Zdecydowana
większość dzie-
ci stara siÄ™ jed-
nak za wszelkÄ…
cenę zaangażo-
wać dorosłego
do wspólnego
działania. Co cie-
Odtwarzacze CD, komputery
Nowości techniczne wkraczają tak-
że w świat dzieci. Wiele z nich posia-
da swoje odtwarzacze płyt CD (moż-
na na nich słuchać piosenek, ale także
lubianych przez dzieci audiobo-
oków). Niektóre przedszkolaki mogą
korzystać (pod kontrolą dorosłych)
dr An na Mi kler -Chwa stek
Aka de mia Pe da go gi ki Spe cjal nej
w War sza wie
BIBLIOGRAFIA
Dunin-WÄ…sowicz M.,
O dobrej zabawie
, War-
szawa: Wydawnictwo Nasza Księgarnia, 1972
Gruszczyk-Kolczyńska E., Dobosz K., Zieliń-
ska E.,
Jak nauczyć dzieci sztuki konstruowania
gier?
Warszawa: WSiP, 1996
Janowska I., Smoleńska J.,
Dobór zabawek dla
dzieci do
siódmego roku życia,
Warszawa:
WSiP, 1982
Kovacs H., Kaltenthaler B.,
Moje dziecko uczy
siÄ™ poprzez zabawÄ™
, Kielce: Wydawnictwo Jed-
ność, 2008
Marchewa-Pichlińska M.,
Co dorosły o zabaw-
ce wiedzieć powinien
, Warszawa: Instytut Wy-
dawniczy Związków Zawodowych, 1987
Minczakiewicz E.,
Zabawa w rozwoju poznaw-
czym i emocjonalno-społecznym dzieci i zróżnico-
wanych potrzebach i możliwościach,
Kraków: Ofi-
cyna wydawnicza Impuls, 2006
53
Wychowanie w Przedszkolu nr 10
|
listopad 2012
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

sylwina.xlx.pl