Mikolaj Przybyl - Prokurator w ...

Mikolaj Przybyl - Prokurator w Mediach Media w Prokuraturze, Medioznawstwo

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
MIKOŁAJ PRZYBYŁ
Prokurator
w mediach,
media
w prokuraturze
Przełom ustrojowy, ktîry dokonał się w Polsce w 1989 roku spowodo-
wał konieczność zmiany funkcjonowania wszystkich podmiotîw gospodar-
czych i instytucji państwowych. Bezpośrednią konsekwencją takiego stanu
rzeczy było uruchomienie procedur przeobrażających dotychczasowe rela-
cje ekonomiczne i wprowadzenie zupełnie odmiennych zasad funkcjonowa-
nia gospodarki oraz aparatu państwowego. Za przeobrażeniami gospodar-
czymi podążały zmiany w prawie karnym i procedurze karnej, ktîre miały
uregulować nowe, dotychczas nie znane obszary, ująć w normy sytuacje nie
spotykane wcześniej.
Zachował się natomiast sposîb funkcjonowania organîw prokuratury.
Rîwnolegle w nowych warunkach wyrosła siła, wpływająca na całokształt
postrzegania organîw wymiaru sprawiedliwości przez społeczeństwo. Tą
siłą są media.
Dla potrzeb niniejszej publikacji dokonano autorskiego wyboru niektî-
rych zagadnień związanych z wzajemnym oddziaływaniem na siebie proku-
ratury i przedstawicieli prasy, radia i telewizji. Nie sposîb bowiem
wyczerpać tematu w pracy pisanej z myślą o wskazaniu pewnych metod czy
sposobîw postępowania we wzajemnej wspîłpracy, tak by zbudować, po-
prawny wizerunek prokuratora jako istotnego funkcjonariusza państwowe-
go powołanego do strzeżenia praworządności i czuwającego nad ściganiem
przestępstw. Jest to o tyle ważne, że prawidłowe i pozytywne postrzeganie
przez media pracy prokuratora pozwoli w dużej mierze na odzyskanie spo-
łecznego zaufania przez prokuraturę.
10
Prokurator w mediach, media w prokuraturze
I. Wykorzystanie środkîw masowego przekazu
w budowaniu pozytywnego wizerunku prokuratury
Zasady wspîłpracy z mediami
Prokuratura jako instytucja nie ma w chwili obecnej długofalowej kon-
cepcji wspîłpracy z mediami. Kontakty z dziennikarzami ograniczają się do
spraw incydentalnych. Niezwykle rzadko można spotkać planową wspîł-
pracę prokuratorîw z przedstawicielami mediîw. Prowadzona polityka
medialna prokuratury nie uwzględnia faktu, że dzięki mediom można do-
trzeć do odbiorcy masowego i podjąć zadanie poprawy nadwątlonego wize-
runku tej instytucji. Przeważa obawa przed publikowaniem stanowiska
prokuratury, z uwagi na brak kontroli nad ostateczną wersją informacji,
ktîra dociera do społeczeństwa. Często bowiem jest ona modyfikowana
przez dziennikarzy w sposîb niekorzystny dla organîw ścigania.
Tak jak w przypadkach firm komercyjnych, wspîłpraca prokuratury
z mediami musi uwzględniać dwa kierunki działania :
1. zapewnienie właściwej informacji,
2. ciągłe kształtowanie właściwych stosunkîw z mediami.
Prokuratura jako instytucja o zasięgu ogîlnokrajowym i często będąca
podmiotem stosunkîw międzynarodowych, może sobie pozwolić na wykorzy-
stywanie do własnych celîw nie tylko prasy lokalnej, ale rîwnież ogîlnokrajo-
wej, nie wspominając już o prasie branżowej czy specjalistycznej. Brak koncep-
cji wspîłpracy z niezależnymi mediami spowodował sytuację, w ktîrej nie są
przestrzegane podstawowe reguły przygotowywania informacji dla mediîw.
Nie ma w prokuraturze osîb, ktîre zajmowałyby się profesjonalnie procesem
opracowywania informacji dla prasy. Instytucja Rzecznikîw Prasowych Proku-
ratur Okręgowych, Prokuratur Apelacyjnych i Prokuratury Krajowej, scedowa-
nie obowiązku udzielania informacji mediom na szefîw prokuratur pozostawio-
nych bez zaplecza, są środkami niewystarczającymi dla prowadzenia skutecznej
polityki medialnej przez prokuraturę. W praktyce bowiem często zdarza się, że
rzecznicy prasowi prokuratur obciążeni są obowiązkami wynikającymi z prowa-
dzenia postępowań przygotowawczych i po prostu nie wystarcza im czasu na
odpowiednie opracowanie informacji dla mediîw. Dlatego funkcja rzecznika
prasowego, ktîrą pełni prokurator śledczy, często traktowana jest jako balast
i rzecz absolutnie drugoplanowa. Skutki takiej sytuacji obserwujemy na co
dzień w przekazach medialnych. Trudno też mîwić o profesjonalnym przygoto-
waniu szefîw prokuratur rejonowych do wspîłpracy z mediami, a o sytuacjach
PROKURATOR 2-3(22-23)/2005
11
Prokurator w mediach, media w prokuraturze
gdy media zaskoczą prokuratora przed salą sądową i musi on udzielić natych-
miastowej odpowiedzi, lepiej nie wspominać.
Fundamentalną zasadą wspîłpracy z prasą jest uzyskanie, opracowa-
nie i przekazanie informacji istotnej i kontrolowanie jej publikacji. Obecnie
wspîłpraca z mediami ogranicza się do odpierania atakîw medialnych
na prokuraturę i zwykle przypomina chaotyczną akcję gaśniczą. Brak jest
planu wypowiedzi, ustalenia priorytetîw przekazu, konsekwencji w działa-
niu. Prokurator nie musi dbać o to, czy materia w ktîrej się wypowiada jest
atrakcyjna dla mediîw, jednakże jest zobowiązany do takiego przekazu in-
formacji na tyle ile to możliwe by został właściwie zrozumiany.
Wskazîwkami przydatnymi dla rzecznikîw prasowych oraz prokuratorîw
zajmujących się przygotowywaniem informacji dla prasy mogą okazać się propo-
zycje zasad wspîłpracy z prasą, przedstawione w podręcznikach dotyczących
public relations
1
. Zasady te można przetransponować na sposîb działania, ktîry
powinien przyjąć prokurator podejmujący wspîłpracę z mediami.
1. Zasada szansy:
dziennikarz powinien być traktowany przez prokura-
tora nie jako zagrożenie, lecz jako szansa na przedstawienie własnych
poglądîw i argumentîw. Odgîrne założenie, że dziennikarz chce
zniszczyć rozmîwcę jest nieprawidłowe. Dziennikarz zamierza zebrać
materiał, a prokurator o ile jest to bez szkody dla postępowania
przygotowawczego powinien zadbać, by urzeczywistniać założenia
przewidziane w rozdziale 7 Regulaminu wewnętrznego urzędowania
powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury
2
czyli upo-
wszechnić informacje służące umacnianiu praworządności.
2. Zasada właściwych kontaktîw:
prokurator powinien budować oso-
biste kontakty zawodowe z dziennikarzami merytorycznie przygotowa-
nymi do sprawy pracującymi dla środkîw masowego przekazu
wiarygodnie kształtujących opinię publiczną. Nie jest wskazane osobiste
zaangażowanie prokuratora w kontakty z prasą brukową i prowadze-
nie działań zmierzających do nawiązania stałej wspîłpracy z dziennika-
rzami tego typu mediîw.
3. Zasada aktywnego działania:
opracowanie programu kontaktîw
z prasą i realizacja tego programu poprzez opracowywanie notatek
prasowych, briefingîw, organizacji konferencji prasowych.
4. Zasada umiaru:
podstawowa zasada dla prokuratora, ktîry udziela-
jąc informacji mediom jest zobowiązany przede wszystkim do zadbania
1
W. Budzyński,
Media relations
[w:]
Public relations
, s. 8687.
2
Tekst jednolity Dz. U. z 1993 r. Nr 38, poz.163 z pîźn. zm.
12
Prokurator w mediach, media w prokuraturze
o dobro prowadzonego postępowania przygotowawczego oraz do prze-
strzegania przepisîw prawa regulujących kwestie związane z upublicz-
nieniem okoliczności będących przedmiotem prowadzonego śledztwa
czy dochodzenia. Unikać należy sytuacji, w ktîrych media wymuszają
na prokuratorze ujawnienie informacji lub ustosunkowanie się do kwe-
stii objętych tajemnicą. To prokurator decyduje co można ujawnić, a jeśli
dziennikarz narusza prawo żądając informacji należy go w tej kwestii
pouczyć.
5. Zasada rzetelności i wiarygodności:
podejmując wspîłpracę
z mediami należy dbać o to, by informacje przekazywane mediom były
sprawdzone i wiarygodne. Należy unikać sytuacji w ktîrych zapewnia
się media o tym, że zostanie opublikowane oficjalne stanowisko proku-
ratora, a potem nie udziela się żadnych informacji.
6. Zasada wspîlnoty celîw:
publikując stanowisko prokuratora w da-
nej sprawie należy zwracać uwagę dziennikarzy na wspîlny cel jaki stoi
przed prokuraturą i mediami dobro społeczne. Warto to uświada-
miać przedstawicielom mediîw, ktîrzy często traktują prokuratora
jako wroga, działającego na szkodę społeczeństwa.
7. Zasada szacunku:
prokurator, ktîry udziela informacji mediom nie
może pozwolić na to by dziennikarz go terroryzował. To, że mediom
potrzebna jest informacja nie oznacza, że dziennikarz może bezkarnie
obrażać rozmîwcę. Prokurator nie musi rozmawiać z dziennikarzem,
ktîry zachowuje się w sposîb natarczywy, bądź obraźliwy. Unikać nale-
ży takich wywiadîw, ktîre mają potwierdzić tezę z gîry przyjętą przez
dziennikarza, a niekorzystną dla prokuratora.
8. Zasada najważniejszej informacji:
szczegîlnie istotna dla prokura-
tora, ktîry został zaskoczony przez media podczas wykonywania swoich
czynności. Często zdarza się taka sytuacja przed sala sądową prośba
o komentarz wydarzeń. Zawsze należy zaczynać od najważniejszej infor-
macji bowiem na więcej może już zabraknąć czasu.
9. Zasada prostego języka:
używanie podczas wywiadîw terminologii
prawniczej, opisanie zdarzenia językiem zarzutîw jest niezrozumiałe
nie tylko dla odbiorcy, ale często rîwnież dla dziennikarza. Gdy zacho-
dzi taka sytuacja, jest prawie pewne, że dziennikarz przeredaguje tekst
i opublikuje wersję często odbiegającą od prawdy.
10.Zasada spokoju:
by dobrze zaprezentować swoje stanowisko proku-
rator musi być przygotowany do kontaktu z dziennikarzem, musi wie-
dzieć co chce powiedzieć. Należy zaniechać improwizacji, bo skończyć
PROKURATOR 2-3(22-23)/2005
13
Prokurator w mediach, media w prokuraturze
się to może naruszeniem interesu prowadzonego postępowania przy-
gotowawczego. Zwięzłość wypowiedzi, przygotowanie odpowiedzi na
trudne pytania i zachowanie spokoju w sytuacji krytyki ze strony dzien-
nikarza na pewno dodatnio wpłyną na ocenę przekazu. Podobnie, ko-
nieczne jest zachowanie spokoju w sytuacji niekompetencji dziennika-
rza. Na wyciągnięcie konsekwencji zawsze jest czas po zbilansowaniu
potencjalnych zyskîw i strat wynikających z podjęcia działań wymierzo-
nych przeciwko dziennikarzowi.
II. Budowa spîjnego systemu informacji bieżącej
3
(wspîłdziałanie z prasą)
Jak już wskazano, prokuratura nie dysponuje długofalową koncepcją
wspîłdziałania z mediami. By zacząć pracę u podstaw należy usystematy-
zować obieg informacji pomiędzy organami ścigania, a mediami. Tego ro-
dzaju systemy informacji zostały już stworzone i opracowane dla firm
komercyjnych, wystarczy przenieść niektîre rozwiązania odpowiadające
specyfice pracy prokuratury i zacząć je wdrażać.
Podstawą każdego systemu informacji bieżącej jest opracowywanie da-
nych, ktîre chcemy przekazać w odpowiedniej formie, z uwzględnieniem
rodzaju mediîw do ktîrych kierowana jest informacja. W przypadku dzia-
łań prokuratury, najskuteczniej można wykorzystać notatki prasowe, opra-
cowania i artykuły
Notatki prasowe, komunikaty prasowe są elementem systemu infor-
macji bieżącej, ktîry może zapewnić ciągłość wspîłpracy prokuratury
z prasą. Do tej pory niezwykle rzadko prokuratura korzystała z tej formy
kształtowania swojego wizerunku. Działając incydentalnie, bez rozwinięcia
tematu określającego stanowisko zajęte w sprawie, głos siły fachowej jaką
niewątpliwie jest prokurator, był praktycznie niedostrzegalny. Ograniczenie
wypowiedzi do suchej informacji potwierdzającej lub zaprzeczającej poda-
nym przez media okolicznościom jest niesłuszne. Jeśli prokurator stwierdza,
że z uwagi na dobro postępowania przygotowawczego nie udzieli informa-
cji, to powinien rîwnież wytłumaczyć dlaczego i na jakiej podstawie tak
postępuje. Wskazać, że w tym danym przypadku dalsze zainteresowanie
mediîw, prowadzenie tzw. śledztwa dziennikarskiego może jedynie za-
3
Por. W. Budzyński
System bieżącej informacji dla prasy
[w:]
Public Relations
,
s. 8889.
14
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

sylwina.xlx.pl