Mendel Grzegorz

Mendel Grzegorz, E-BOOKI, Nowe (h - 123)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Mendel Grzegorz
(1822 - 1884 r.)
Znany jest obecnie jako człowiek, który odkrył podstawowe zasady dziedziczności. Za
życia był nieznanym austriackim mnichem i naukowcem z zamiłowania, a jego badania
nie zyskały uznania ówczesnego świata nauki.
Mendel urodził się w 1822 r. w Jasienicy (Heinzendorf), wówczas w obrębie monarchii
austriackiej, obecnie - na terenie Czech. W 1843 r. wstąpił do klasztoru augustianów w
Brunn w Austrii (obecnie Brno w Czechach); święcenia kapłańskie otrzymał w 1847 r. W
1850 r. zdawał egzamin uprawniający do wykonywania zawodu nauczyciela. Egzaminu
nie zdał, przy czym najgorsze oceny uzyskał z biologii i geologii! Mimo to przeor posłał
go na uniwersytet w Wiedniu, gdzie w latach 1851-1853 Mendel studiował matematykę i
nauki przyrodnicze. Nigdy nie uzyskał dyplomu nauczycielskiego, jednak od 1854 do
1868 r. był zastępcą nauczyciela biologii w gimnazjum w Brnie.
W tym czasie, począwszy od 1856 r., prowadził słynne doświadczenia z hodowlą
roślin. W 1865 r. opracował znane prawa dziedziczności i przedstawił je na wykładzie w
Towarzystwie Historii Naturalnej w Brnie. W 1866 r. wyniki Mendla zostały opublikowane
w wydawanym przez to towarzystwo piśmie "Transaktionen", w artykule zatytułowanym
Badania nad hybrydami roślin. Drugi artykuł ukazał się w tym samym piśmie trzy lata
później. ,,Transaktionen" nie były pismem o wielkim znaczeniu, niemniej jednak
znajdowały się w dużych bibliotekach. Mendel przesłał ponadto kopię artykułu Karłowi
Nägeliemu, wybitnemu autorytetowi w dziedzinie zagadnień dziedziczności. Nägeli
przeczytał pracę i odpisał Mendlowi, nie dostrzegł jednak jej olbrzymiego znaczenia.
Artykuły Mendla zostały powszechnie zignorowane i właściwie poszły w zapomnienie na
ponad trzydzieści lat.
1
W 1868 r. Mendel został mianowany przeorem swojego klasztoru i od tego czasu
obowiązki administracyjne nie pozwalały mu na dalsze prowadzenie doświadczeń. Kiedy
umierał w 1884 r., w wieku sześćdziesięciu jeden lat, niemal zapomniano o jego
badaniach.
Dopiero w 1900 r. odkryto ponownie prace Mendla; na jego artykuł natknęli się,
niezależnie od siebie, trzej uczeni: Holender Hugo de Vries, Niemiec Car! Correns i
Austriak Erich von Tschermak. Wszyscy trzej wykonali własne doświadczenia
botaniczne, niezależnie od siebie odkryli prawa sformułowane przez Mendla, a przed
opublikowaniem swoich wyników przejrzeli literaturę i napotkali oryginalny artykuł
Mendla. Wszyscy zacytowali pracę Mendla i oświadczyli, że ich badania potwierdzają
jego odkrycia. Zadziwiający potrójny zbieg okoliczności! Na dokładkę, w tym samym roku
angielski uczony William Bateson też trafił na oryginalny artykuł Mendla i zwrócił na
niego uwagę innych naukowców. Mendel szybko zyskał ogromne uznanie, które należało
mu się już za życia.
Jakie prawa dziedziczności odkrył Mendel? Przede wszystkim stwierdził, że we
wszystkich żywych organizmach istnieją podstawowe jednostki, zwane dziś genami,
które przekazują potomkom charakterystyczne cechy dziedziczne ich rodziców. W
badanych przez Mendla roślinach każda indywidualna cecha, taka jak barwa nasion lub
kształt liści, jest określona przez pojedynczą parę genów. Każdy okaz danej rośliny
dziedziczy po jednym genie z każdej pary genów swoich rodziców. Mendel stwierdził, że
jeżeli dwa odziedziczone geny określające daną cechę charakterystyczną są różne (np.
jeden gen nasion zielonych, a jeden - nasion żółtych), to wówczas w badanym okazie
ujawni się zwykle tylko efekt genu dominującego (w tym przypadku genu nasion żółtych).
Jednakże gen recesywny nie ulega zniszczeniu i może być przekazany następnemu
pokoleniu rośliny. Mendel zrozumiał, że każda komórka rozrodcza, czyli gameta
(odpowiadająca plemnikom i komórkom jajowym u człowieka), zawiera tylko jeden gen z
każdej pary. Stwierdził również, że jest sprawą czystego przypadku, który gen z każdej
pary wystąpi w poszczególnej gamecie i zostanie przekazany potomkowi.
Prawa Mendla, jakkolwiek nieco zmodyfikowane, pozostają nadal punktem wyjścia
nowożytnej genetyki. Jak to się stało, że Mendel, uczony-amator, zdołał odkryć tak
ważne zasady, które przed nim umykały uwadze tylu wybitnych zawodowych biologów?
Szczęśliwym trafem Mendel wybrał do swoich badań gatunek roślin, u których każda z
najbardziej charakterystycznych cech jest określona przez pojedynczą parę genów;
gdyby każda badana przez niego cecha określona była przez kilka par genów, badania
byłyby znacznie trudniejsze. Ta odrobina szczęścia niewiele by Mendlowi pomogła,
gdyby nie był niezwykle dokładnym i cierpliwym eksperymentatorem i gdyby nie
uświadomił sobie konieczności prowadzenia analizy statystycznej swych obserwacji. Ze
względu na wspomniany wcześniej przypadkowy charakter procesu dziedziczenia nie
można na ogół przewidzieć, jakie cechy odziedziczy poszczególny potomek. Mendel
zdołał wykryć swoje prawa tylko dzięki temu, że wykonał dużą liczbę doświadczeń
2
(zebrał wyniki obserwacji ponad 21000 okazów roślin!) i przeprowadził analizę
statystyczną otrzymanych wyników.
Jest oczywiste, że prawa dziedziczności są ważnym uzupełnieniem wiedzy ludzkiej, a
nasza znajomość genetyki będzie prawdopodobnie w przyszłości wykorzystywana w
jeszcze większym stopniu niż do tej pory.
3
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

sylwina.xlx.pl